1.4. MEVALI SABZAVOTLARGA ISHLOV BERISH

1.4. MEVALI SABZAVOTLARGA ISHLOV BERISH

Sabzavot, meva va poliz mahsulotlarini har xal usulda uzoq muddat saqlash mumkin. Inson mahsulotlarni uzoq saqlash haqida ilgari o‘ylab kelgan. Sabzavot va mevalar inson organizmi rivojlanishi, o‘sishda, muskullarini baquvvat bo‘lishida katta ahamiyatga ega. Bu mahsulotlarda organizm uchun zarur vitaminlar, meniral moddalar, oqsil, tuz, qand moddalari bo‘ladi. Suvli muhitda mikroorganizmlar oziqlanib tez ko‘payib ketadi, natijada mahsulotlar tez buziladi. Shuning uchun ularni ko‘p vaqt saqlashning turli yo‘llarini o‘ylab ko‘rganlar. Bular quritish, tuzlash, achitish, marinovkalash, kompot qilish va boshqalardir. Mahsulotlarni o‘rab havo kirmaydigan idishlarga joylab saqlashni XIX asr boshlarida soldatlar uchun Napaleon 1 davrida qo‘llangan. 1812- yil rus biologi V.N. Karazin mahsulotlarni saqlash ustida olib borgan amaliy ishlari natijasida sabzavotlarni banka idishlarga solib og‘zini mahkamlab havo kirmaydigan qilib yopgan. Uning ichidagi tuzlangan mahsulotda hech qanday mikroorganizmi rivojlana olmagan, natijada maxsulot bir qancha muddat o‘z holicha, buzilmay shaklini yo‘qotmay turgan.

Quritish: sabzavotlarni, poliz va bog‘dorchilik mevalarini ba’zilarini quritib saqlash mumkin. Mevalar quritilganda ularning suv moddasi kamayib, konsentarsiyalanadi, natijada mikroorganizmlar rivojlana olmaydi va mog‘orlamaydi. Pomidor, qovunqoqi, mag‘iz, turshak va shunga o‘xshash qotor meva mahsulotlari quritiladi.

Ko‘mib, yerto‘lada saqlash: sabzavotlardan kartoshka, sabzi, turp, lavlagi, sholg‘om kabi mahsulotlar yerto‘lada saqlanadi.

Osib qo‘yib saqlash: poliz ekinlaridan qovun, tarvuz, qovoq, mevalardan uzum, anor, nok, behi, piyoz ham osib, yoyib saqlanadi.

Qaynatib saqlash: ko‘proq sabzavotlar va bog‘dorchilik mevalari shunday qilinadi.

Koservalashning turlari: tuzlash, marinovkalash, kompot tayyorlash, murobbo pishirish.

Mustahkamlash uchun savollar

1.Mevali sabzavotlarga qanday ishlov beriladi?

2.Ko‘mib yert’lada saqlash deganda nima tushunasiz?